طبقه بندی علمی:

فرمانرو: جانوران

شاخه: مهره داران

رده: پرتو بالگان

راسته: سوف ماهی سانان

تیره: Cichlidae

سرده: Astronotus

گونه: A.ocellatus

نام علمی: Astronotus  ocellatus

ماهی اسکار با نام علمی ASTRONOTUS OCELLATUS، از شناخته شده‌ترین ماهی‌های زینتی گوشتخوار و از خانوادهٔ Chichlida است. این ماهی در آب‌های شیرین زندگی می‌کند و بومی رودخانه‌های آمازون، پاراگوئه و شرق ونزوئلا است.  معروفترین گونه‌های آن اسکار ببری و اسکار سلطنتی است. اسکار سلطنتی، پرطرفدارترین گونه از این جانور است. درازای اسکار، معمولاً نزدیک به ۲۵ سانتی‌متر است و اگر در زیستگاه طبیعی خودش باشد نزدیک به ۱۵ سال عمر می‌کنند. اسکار ماهی حدود ۶۰ سال پیش وارد بازار شد.  این ماهی با همنوعانش و ماهیان بزرگ‌تر از خود همزیستی دارد.

زیستگاه و نگهداری

این ماهی در آب شیرین زندگی می‌کند و اگر در زیستگاه طبیعی خودش باشد طول آن به۶۰ سانتی متر هم می‌رسد. ولی در فضای بسته مانند آکواریوم، تاتقریبا ۴۰-۴۵ سانتی متر بیشتر رشد نمی‌کند. دمای مورد نیاز برای نگهداری اسکار ماهی ۲۲ تا ۲۶ درجهٔ سانتیگراد است. دمای بیش از ۲۸ درجه مانع از تخم ریزی آن می‌شود. برای نگهداری اسکارها اندکی شوری در آب، حیاتی است و باعث بالا رفتن سرعت از تخم بیرون آمدن بچه‌هایش می‌شود. اسکارها باید در دمای ۲۳ الی ۲۸ درجه نگهداری شوند.  زیستگاه اصلی این نوع ماهی رودخانه آمازون می‌باشد در کنار ماهیانی همچون آروانا، پیرانا، فلاور و حتی همزیستی با تمساح آن مناطق دارد.

 خوراک

اسکار، ماهی پر اشتهائی است و با دهان بزرگش قدرت دارد ماهیان بزرگتر از دهانش را بگیرد و آرام آرام ببلعد. اسکار ماهی شکارهایش را از سر می‌بلعد. تغذیه اسکارها آسان است. آنها هر چیزی از ماهی‌های زنده گرفته تا کرم‌های خاکی را می‌خورند. اسکارها کسی را که به آنها غذا می‌دهد را به خاطر می‌سپارند. بهترین غذا برای اسکارهای مولد غذاهای زنده شامل ماهی‌های رودخانه‌ای و بچه قورباغه‌ها و آبزیان بزرگ است. اسکارها هر روز یک بار باید سیر بشوند. می‌توان از غذاهای پولکی، حبه‌ای، کرم خونی، کرم خاکی و حتی سبزیجات برای تغذیه آنها استفاده کرد.

 طرز تشخیص جنسیت اسکار:

 ماهی نر: 

نوک لوله اسپرم نر شبیه به نوک قلم نی و دوکی شکل است.  قوز روی سر ستبر و بلندتر است. لبهای پهن و ضخیم تری نسبت به ماده دارد و کمی دهانش بزرگتر است.

 ماهی ماده: 

نوک لوله تخمدان درست شبیه تخم و لبه آن گرد است.  قوز روی سر، کوتاه تر است. لبهای ماده باریکتر و نازکتر و دهان آن کوچکتر است.

علائم جفت گیری و آماده بودن اسکارها

قفل کردن لب ها در هم که ممکن است آن را با دعوای آنها اشتباه بگیرید که در زمان دعوا آنها به دور هم می چرخند و هر کدام سعی می کند دیگری را گاز بگیرد ولی در هنگام آمادگی برای تکثیر تنها لب ها را در هم قفل کرده و آسیبی به هم نمی رسانند . در این زمان شکم های آنها مقداری ورم می کند و به تمیز کردن یک سنگ یا گوشه ای از آکواریوم می پردازند . (در بعضی موارد آبهای سفید رنگی هم از ماهی ماده دفع می شود).

 تولید مثل

اسکارها برای تولید مثل باید به سن ۱۸ ماهگی برسند و اندازه آنها حداقل ۱۵ الی ۲۰ سانتیمتر شده باشد. یکی از علائم نشان دهنده نزدیک بودن فصل تخم ریزی اسکارها این است که در مکان تخم ریزی (معمولاً میان تخته سنگها) شروع به تمیز کردن و ایجاد حفره می‌کنند. چه نر و چه ماده از فرزندان خود به طور یکسان مراقبت می‌کنند و شرایط زیستی را برای فرزندان خود آسان می‌کنند. خروج نوزادان اسکار از تخم معمولاً ۴ روز به طول می‌انجامد. اسکار بیشتر دوست دارد تخم هایش را در کف و روی سطحی صاف بریزد تخم‌های اسکار چسبندگی دارند و به شکل گرد و قهوه‌ای رنگ بوده و به اندازه یک عدد ماش اند. سختی آب برای تخم‌ها باید بین ۵ تا ۸ pH باشد و دمای مناسب برای تخم‌ها ۲۸ درجه سانتیگراد.

 تخم ریزی

ماهی ماده با لرزش‌های مخصوصی به سطح محل تخم ریزی نزدیک می‌شود و تخم ریزی را شروع می‌کند و بصورت یک خط ردیفی از ابتدا تا انتهای محل را تخم ریزی می‌کند و چون تخم‌ها چسبنده هستند به سنگ می‌چسبند. بعد از اتمام تخم ریزی ماهی‌ها شل و بی حال و بصورت مورب و کج در کنار همدیگر آرام می‌گیرند. در این حالت سطح آب آکواریوم کف زده‌است و رنگ آب به دلیل تجزیه اسپرم نرها شیری رنگ شده‌است.

خلق و خو

اسکارها ماهیان نسبتا پرخاشگری هستند. حتما شنیده اید که می گویند این ماهیان، ماهیان بد سرشتی هستند. این شایعات از آنجا می آیند که آنها سعی دارند هر چیزی که در مخزن است و در اندازة دهانی آنها است ببلعند. این ماهیان قلمرو طلب بوده و در هنگام جفت گیری این رفتار پرخاشگرانة آنها تا حد زیادی افزایش می یابد حتی می تواند به درگیری شدید بین افراد و حتی مرگ آنها منجر شود. این ماهیها بسیار باهوش هستند و قادرند که حیله های زیادی را از خود نشان دهند . به دلیل عمر زیاد (هم اندازة سگها) این ماهی نسبت به ماهیهای دیگر محبوب تر شده است. اسکارها ماهیان سخت جانی هستند و در شرایط بسیار سخت نیز حتی علایم ظاهری خاصی را نشان نمی دهند. با این حال بسیاری ممکن است تصور نمایند که این جانداران زیبا نیازمند مراقبت ویژه ای نمی باشند اما هر جانداری نیازمندیهای خاص خود را دارد. عدم مراقبت صحیح از این ماهی می تواند به صورت بیماری سوراخ در سر (hole in head) و یا فرسایش خط جانبی خود را نشان دهد.

 سازگاری اسکار

اسکار یکی از محبوبترین ماهیان گوشتخوار به شمارمی رود که تقریباً همه ی ماهیداران با آن آشنا بوده و خواستار نگهداری از آن هستند . اسکار ها خیلی سریع رشد می کنند ( بیش از 3 سانتی متر در هفته در صورت تغذیه ی کامل ). آنها را می توان با سورم و انواع سیچلاید هایی که اندازه ی بزرگتر از آن را دارند نگهداری کرد . ( تقریباً با تمام ماهیان بزرگتر از خود سازگار است). ولی اگر اسکار را در تانکی که ماهیان کوچکتر از آن هستند قرار دهید طولی نمی کشد که اثری از ماهیان قبلی باقی نمی ماند.

 انواع اسکار